Piyaslarla yada genel politikalarla alakası olmayan fakat günümüzde hemen hemen herkesin kullandığı bir sistemin nasıl işlediğini anlatmak istedim bu yazımda.
Sadece bankaya eft talimatı verip gidiyorsunuz… Peki siz gittikten sonra neler oluyor? Hiç düşündünüz mü?
Öncelikle bankalara gittiğimizde en sık yaptığımız işlemlerin başında gelen para transfer türlerini kısa bir tanımlamak istiyorum.Üç tür para transferi yolunu izliyoruz.Bunlar; virman, havale ve eft.Bunları kısa bir açıkladıktan sonra en karmaşık işlemleri olan eft sistemini anlatmaya çalışacağım.Öncelikle anlamanızı kolaylaştırmak için örnek kişiler,bankalar ve şubelerini isimlendirelim.
A kişisi; X bankasının 1. şubesinde hesap sahibi
B kişisi: X bankasının 1. şubesinde hesap sahibi
C kişisi: X bankasının 2. şubesinde hesap sahibi
D kişisi: Y bankasının 1. şubesinde hesap sahibi
Aynı banka içersinde ve hatta aynı şube nezdinde iki hesap arasındaki para transferi virman işlemidir.Yani A kişisinin B kişisine para transferi virmandır.Her ikisi de X bankası müşterisi ve her ikisinin de hesapları 1. şubede bulunmaktadır.Bu işlem virmandır.
Aynı banka içersinde fakat farklı şubeler nezdineki iki hesap arasındaki para transferi havale işlemidir.Yani A kişisinin C kişisine para transferi havaledir.Her ikisi de X bankasının müşterisi.Fakat A kişisinin hesabı 1. şubede buna karşılık C kişisinin hesabı 2. şubesinde bulunmaktadır.Aynı bankanın farklı şubeleri arasında olan bu transfer havale işlemidir.
Farklı iki banka arasındaki para transferi eft işlemidir.A, B yada C kişisinden D kişisine para transferi eftdir.Çünkü A, B yada C kişisi X bankası müşterisi fakat D kişisi Y bankası müşterisidir.Bir bankanın hesaplarından başka bir bankanın hesaplarına giden para transferi söz konusudur.
Buraya kadar olan şeyler basit bir şekilde açıklamalarıydı sadece.Ön bilgi olması açısından kısa bir değinmek istedim.Asıl anlatacağım eft sisteminin işleyişidir.EFT sistemi nasıl işler, eft merkezi nedir, eft merkezi kimin kontrolündedir, kim denetler, çalışma saatleri nelerdir gibi sorulara yanıt arayacağız.
Elektronik Fon Transfer sistemi YTL ödemelerinin bankalar arasında elektronik ortamda, gerçek zamanlı olarak aktarılmasını sağlayan bir sistemdir.Uluslararası literatürde TIC-RTGS (Turkish Interbank Clearing – Settlement System ) adı ile anılmaktadır.
EFT sisteminin sahibi Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasıdır.Denetimi TCMB’na bağlı Muhasebe Genel Müdürlüğü bünyesindeki Elektronik Ödemeler Müdürlüğü’nce yapılır.EFT sisteminin katılımcıları Bankalar Kanunu uyarınca Türkiye’de faaliyette bulunan bankalar ve özel finans kurumlarıdır.
EFT sistemi normal iş günlerinde 08:00’de açılır.Kapanış saatleri tam iş günlerinde 17:30, yarım iş günlerinde 13:00’dır.
EFT sisteminde yatırım ve işlem giderlerinin karşılanması için sistemden geçen her mesajdan belirli bir ücret alınmaktadır.2002 yılı itibarı ile rakam vermek gerekirse en az 70.000 TL, en çok 6.750.000 TL’dir.
EFT Sistemi bileşenleri; EFT merkez sistemi, katılımcı aktarıcı bilgisayarı ve anabilgisayarları, TCMB sistemi ve özel iletişim ağıdır.Sistemin işleyişini kısaca bir özetleyeyim ve daha sonra bu bileşenlerin tek tek ayrıntılarına girelim.
Bankaya şubenize gittiniz.EFT işlemi yapmak istediğinizi söylediniz.Karşı tarafın bankasını, şubesini ve hesap numarasını bildirdiniz.Bir süre beklediğinizde banka memuru işleminizin yapıldığını söyledi ve siz de çıktınız şubenizden.Alıcıyı aradınız ” EFT’yi gerçekleştirdim.Hesaplarını kontrol et. ” derseniz hataya düşmüş olursunuz.Çünkü eft işlemi bu kadar kısa sürede gerçekleşmez.Virman yada havale işlemi gibi anında karşı tarafta gözükmez bu para.
Peki nasıl olur bu işleyiş?
Banka şubelerinde hiç dikkatinizi çekti mi bilmiyorum cam hazneler içersinde dünyanın en değerli varlığıymış gibi korunan bir bilgisayar var.Dünyanın değil ama bankanın en değerli bilgisayarı diyebiliriz o bilgisayara.O bilgisayar Ankara’da bulunan merkez sisteme bağlı Ankara ve İstanbul’da bulunan iletişim ağına bağlıdır.Bu bilgisayara yüklenecek her türlü program TCMB sorumluluğundadır.Yine her türlü program güncellemesi TCMB görevlisi tarafından gerçekleştirilmektedir.O bilgisayarın çalışmaması demek o şubenin eft işlemi gerçekleştirememesi demektir.
Siz eft talimatınızı verdiniz ve banka görevlisi de talimatı hazırladı.Siz gittiğiniz sırada o talimat şubedeki eft merkezine bağlı bilgisayar aracılığı ile eğer sistemlerinde var ise anabilgisayara yok ise direk olarak eft merkezine gönderildi.Eft merkezi sizin bu mesajınızı aldı.İşlem sırasına koydu.İşlemler geliş sırasına göre yapılmaktadır.Her bankanın eft merkezinde ve TCMB nezdinde iki hesabı bulunmaktadır.Sıra sizin işleminize geldi.Uygun değil ise hesabınız işleminiz kuyruğa bırakılır, uygun ise işleme alınır.Transfer edilmek istenen tutar kadar gönderen olan X bankasının hesabından düşülür ve alıcı olan Y bankasının hesabındaki miktar arttırılır.Bu işlem alıcı olan Y bankasının bilgisayarlarına mesaj olarak iletilir.Alıcı kişide bankasının şubesine gittiği zaman eft geleceğini söylemesiyle birlikte banka görevlisi eft hesaplarını kontrol eder.Eft merkezinden gelen hesap artışını gördüğü takdirde alıcıya parasını öder.Gün sonunda eft merkezinden katılımcılara ve TCMB ‘sına rapor sunulur.Adem TAŞDAN
Yazımda kaynak olarak TCMB’nın 2002 yılındaki eft sistemi tanıtım yazısından yararlandım.
Rasim bey, yakın zamanda böyle bir durum bizim de başımıza geldi ama farklı bir şekilde, parayı hesaba yatırmak yerine banka kartına yatırmışlar. Yaklaşık 2 ay geçti halen banka parayı bize iade etmiyor. Bu dediğimiz konu Halkbankasıyla oldu ama sanırım bütün bankalardaki sistemler üç aşağı beş yukarı aynı işliyor. En yakın şubeye gidip durumu izah etmenizi, Ankara’daki merkezlerinize fax ile dilekçenizi bildirmelerini istemeyi deneyin. Biz şu anda başvuruları yaptık ve değerlendirme neticesini bekliyoruz.
Merhaba benim işbankası hesabıma akbank üzerinden eft yapıldı isim olarak benim ismim girildi ama iban no yanlış girildi. ve gönderen kişi paranın hesabına geri dönmediğini söylüyor yaklaşık 1 hafta oldu. ne yapmamız gerek acaba teşekkürler
Allah razı olsun sizin en hayırlıNIZ INSANLARA EN FAYDALI OLANINIDIR DIYOR BIR HADIS I ŞERIFTE 🙂
çok teşekkurler….
İnternetten yapılan EFT işlemlerinde alınan işlem ücreti oldukça düşüyor. Bazı bankalar 5TL, bazıları 2,5TL, hatta bazıları da hiç ücret almıyor.
Merhaba,
Ben EFT ile ilgili bir kac soru sormak istiyorum.
EFT islemini kendiniz internet bankaciligi ile gerceklestirirseniz de en az 70 TL. islem ucreti oder misiniz?
Miktara bagli olarak komisyon aliniyor mu?
Bu miktar bankasina gore degisiyor mu?
Simdiden tesekkurler.
Bilgiler için çok teşekkürler cok faydalı oldu.
İstifadeye medar bir bilgi, Allah razı olsun…
ADEM TAŞTAN kimsin bilmem ama arkadaşım çok saol eline sağlıkk
ya çok sağol valla üniversite hocamız bile bu kadar anlaşılır,bu kadar iyi anlatamamıştı.başarılar…
ben bankada staj olarak çalışıyorum…. bunluar okulumda ders olarar anlatıolar ama inan yani senin kadar güzel anlatanı görmedim çok sağol… artık havale virman ve eft yi biliyorum yaşasınn 😉 🙂 :):):);:) OLEYYYYYYYYY
ya çok teşekkür ederim
Biraz olsun faydalı olduysam gerçekten çok mutlu olurum 🙂 Teşekkür ederim değerli yorumlarınız için..
Harcadığın emek için sağol faydalı olmuş
Verdiğiniz bilgiler için çok teşekkürler.
Emeğinize sağlık.
Rica ederim.. Yardımcı olabildiysem ne mutlu bana 🙂
teşekkür ederim. çok faydalı oldu verdiğin bilgi. bana işlemin ne şekilde gerçekleştiği değil hangi işlem için hangi terim kullanılır bilgisi lazımdı. emeğine sağlık